Sinds het einde van de jaren ’70 nam deeltijds werken vooral bij vrouwen sterk toe. De wetgeving voorziet in specifieke regels om te voorkomen dat deeltijdse werknemers worden benadeeld.
Onder het mom van administratieve vereenvoudiging (arbeidsreglement) en modernisering werd deeltijds werken sinds de invoering van de wet-Peeters op een aantal punten sterk gewijzigd.
De arbeidsovereenkomst
Wat is een deeltijdse overeenkomst?
In het arbeidsrecht is een deeltijdse overeenkomst een arbeidsovereenkomst met een kortere arbeidsduur in vergelijking met een voltijdse overeenkomst.
Moet ik een schriftelijke overeenkomst hebben?
Je deeltijdse overeenkomst moet altijd op papier staan, ten laatste op de eerste dag dat je begint te werken. Een kopie of een uittreksel van de overeenkomst moet bewaard worden op de plaats waar het arbeidsreglement zich bevindt.
Bestaan er verschillende soorten deeltijdse arbeidsovereenkomsten?
Er bestaan vier mogelijke overeenkomsten:
- overeenkomst met vaste werkregeling en vast uurrooster voor elke week;
- overeenkomst met vaste werkregeling en vast uurrooster over meer dan een week;
- overeenkomst met vaste werkregeling en variabel uurrooster;
- overeenkomst met variabele werkregeling en variabele arbeidsduur.
Opgelet, je mag op één dag niet minder dan drie uur werken. Dat is om te vermijden dat je een lange verplaatsing moet doen voor weinig werk. Ook mag je wekelijkse arbeidsduur niet korter zijn dan een derde van de voltijdse arbeidsduur in je sector of onderneming. Er bestaan evenwel afwijkingen.
Welke vermeldingen zijn verplicht in het arbeidsreglement?
Alle deeltijdse werkregelingen en uurroosters hoeven voortaan niet meer in het arbeidsreglement opgenomen te worden.
Ook de vaste deeltijdse uurroosters moeten niet langer in het arbeidsreglement worden opgenomen aangezien ze al in de arbeidsovereenkomst vermeld zijn.
Voor de variabele deeltijdse uurroosters moet de werkgever een algemeen kader opnemen in zijn arbeidsreglement. Het arbeidsreglement moet dan de volgende vermeldingen bevatten:
- het uur waarop de werkdag ten vroegste begint en ten laatste eindigt;
- de dagen van de week waarop arbeidsprestaties kunnen worden verricht;
- de minimale en maximale dagelijkse arbeidsduur;
- de minimale en maximale wekelijkse arbeidsduur (wanneer de werkregeling ook veranderlijk is);
- de wijze waarop en de termijn waarbinnen deeltijdse werknemers op de hoogte worden gebracht van hun uurroosters.
Welke vermeldingen zijn verplicht in de arbeidsovereenkomst?
Voor deeltijdse werknemers met een vast uurrooster moeten de werkregeling en het overeengekomen uurrooster in de arbeidsovereenkomst worden opgenomen.
Wanneer de werkregeling van de deeltijdse werknemer georganiseerd is volgens een cyclus van meer dan een week, moet op ieder ogenblik kunnen worden bepaald wanneer de cyclus begint. De cyclus moet uitvoerig worden beschreven in de arbeidsovereenkomst.
Voor deeltijdse werknemers met een variabel uurrooster moet de arbeidsovereenkomst de overeengekomen werkregeling vermelden en verwijzen naar het algemene kader voor variabele uurroosters bepaald door het arbeidsreglement. Bij ontstentenis van een geschrift overeenkomstig deze bepalingen kan je uit de bestaande werkregelingen en uurroosters in de onderneming de gunstigste kiezen.
Wat met de bekendmaking van de uurroosters?
De vaste en variabele deeltijdse uurroosters moeten worden bekendgemaakt om je in te lichten over de uit te voeren prestaties en een controle tegen misbruiken mogelijk te maken.
Om een zicht te krijgen op de normale prestaties van de deeltijdse werknemers met een vast uurrooster moet een kopie van je deeltijdse arbeidsovereenkomst of een uittreksel ervan met de uurroosters, je identiteit, je handtekening en die van je werkgever worden bewaard op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd. Dit afschrift of uittreksel kan zowel op papier als elektronisch worden bewaard.
Deze verplichting geldt zowel voor de vaste uurroosters met een vaste wekelijkse arbeidsduur als voor de vaste uurroosters georganiseerd volgens een cyclus gespreid over meer dan een week.
Ook wanneer een variabel uurrooster is overeengekomen, moet een kopie van je arbeidsovereenkomst of een uittreksel ervan met de uurroosters, je identiteit, je handtekening en die van je werkgever worden bewaard op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd. Dit afschrift of uittreksel kan zowel op papier als elektronisch worden bewaard.
Bovendien moet je als deeltijdse werknemer met een variabel uurrooster vooraf worden ingelicht over de prestaties die je moet verrichten.
Momenteel moet deze kennisgeving ten minste zeven werkdagen op voorhand gebeuren door middel van de aanplakking van een gedateerd bericht met de individuele uurroosters in de lokalen van de onderneming op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd. Een sector-cao kan deze termijn wijzigen, maar korter dan drie werkdagen mag deze nooit worden.
Heel wat cao’s hebben die termijn van 7 dagen verlengd. In bepaalde sectoren zijn ook afwijkingen voorzien;
Wend je tot je vakbondsafgevaardigde voor meer informatie hierover.
Bijkomende uren
Ik werk meer uren dan voorzien in mijn arbeidsovereenkomst. Kan de werkgever dat opleggen?
Je werkgever kan je vragen bijkomende uren te presteren, maar hij kan je dit niet opleggen: jouw akkoord is vereist. Bij deeltijds werk maakt men een onderscheid tussen “bijkomende uren” en “overuren”.
Bijkomende uren zijn de uren die je als deeltijdse werknemer werkt bovenop de conventionele arbeidsduur, zonder dat deze de bij wet of cao vastgelegde normale maximale arbeidsduur mag overschrijden.
Overuren zijn de uren die je werkt bovenop 9 uur per dag of 40 uur per week, of lagere grenzen die bij cao zijn vastgelegd, ook al werd deze niet bij KB algemeen verbindend verklaard.
In bepaalde gevallen kan je hiervoor extra loon of inhaalrust krijgen. Deze regels zijn ingewikkeld. Informeer je dus grondig! Vraagje? De BBTK staat klaar om je te helpen.
Loon
Je ontvangt hetzelfde loon als een voltijdse werknemer met dezelfde functie in dezelfde categorie, maar dan volgens de verhouding in het aantal uren dat je werkt. Alle regels zijn ook voor jou van toepassing (inclusief het minimumloon, andere voordelen, ...).
Opzegging – einde contract
Wat is de duur van mijn opzeggingsperiode?
De regels zijn dezelfde als bij voltijdse medewerkers.
Kan ik tijdens de opzeggingstermijn afwezig zijn?
Ja, je hebt het recht om afwezig te zijn tijdens de opzeggingstermijn om ander werk te zoeken, maar wel in verhouding tot het aantal uren dat je werkt.
Vakantie en feestdagen
Heb ik recht op jaarlijkse vakantie als ik deeltijds werk?
Uiteraard. Het principe is hetzelfde als bij voltijdse werknemers. De vakantie wordt berekend in verhouding tot hoeveel je het jaar voordien hebt gewerkt. Het is namelijk tijdens het jaar voordien dat je de rechten opbouwt voor het jaar erop (zie hoofdstuk Jaarlijkse vakantie).
Een feestdag valt op een dag waarop ik niet werk… Krijg ik die terug?
Als je een vast uurrooster hebt, heb je recht op de feestdagen die samenvallen met je gewoonlijke activiteitsdagen. Je hebt dan recht op het loon voor het aantal uren dat je tewerkgesteld zou geweest zijn volgens je uurrooster.
Als je een variabel uurrooster hebt, heb je recht op alle feestdagen. De berekening van je loon voor deze feestdagen hangt af van het feit of ze al dan niet ingepland zijn om te werken op de feestdag.
Indien de feestdag volgens je variabel uurrooster een activiteitsdag is, heb je recht op het loon voor het aantal uren dat ze ingepland zijn.
Indien de feestdag volgens je variabel uurrooster een inactiviteitsdag is, heb je recht op het loon gelijk aan het loon dat je verdiende in de 4 weken die aan de feestdag voorafgaan.
Heb ik als deeltijdse werknemer recht op klein verlet?
Je hebt in principe dezelfde rechten als een voltijdse werknemer maar je moet rekening houden met de volgende regels:
- als het klein verlet op een bepaalde dag moet worden genomen, heb je recht op betaling indien de gebeurtenis samenvalt met een dag waarop je normaal had moeten werken;
- als de dagen naar keuze over een bepaalde periode kunnen worden genomen, kan je de dagen kiezen zodat ze samenvallen met dagen waarop je normaal moet werken. Anders word je voor deze dagen niet betaald (geen vermindering in verhouding tot de gepresteerde deeltijdse arbeid).
Krijg ik voorrang bij aanwerving voor een voltijdse betrekking in mijn onderneming?
Als je deeltijds werkt, krijg je voorrang bij een openstaande, gelijkaardige betrekking met meer uren als je in aanmerking komt. Je moet dit wel schriftelijk aanvragen.
Neem gerust contact met ons op voor meer informatie.
Nog geen lid? Sluit je aan en verzeker jezelf van ondersteuning, bijstand en advies gedurende uw hele leven en bij het doorlopen van de verschillende fases of situaties waarmee u te maken krijgt ((studenten, werknemers, zonder werk of in geval van ziekte, invaliditeit of pensionering).