In een aantal gevallen, en dan hebben we het niet over feestdagen of vakantie, kan je het werk onderbreken wegens toevallige omstandigheden (zoals ziekte of een ongeval). Hiervoor bestaan er nauwkeurige regels, zodat je weet wat kan, mag en moet.
Hoe moet ik mijn werkgever verwittigen bij ziekte?
Je moet onmiddellijk je werkgever op de hoogte brengen van je arbeidsongeschiktheid.
Een medisch attest is niet verplicht, tenzij een cao of het arbeidsreglement dit voorschrijven. Je moet wel een attest bezorgen als je werkgever dit vraagt.
In dit geval moet je het medisch attest opsturen naar of afgeven in je onderneming binnen de twee werkdagen die volgen op het begin van je arbeidsongeschiktheid (behalve als uitzonderingen zijn opgenomen in een cao of in het arbeidsreglement).
Als je je werkgever niet onmiddellijk verwittigt over je arbeidsongeschiktheid of het medisch attest (als er een voorgeschreven is) niet binnen de voorgeschreven termijn aan je werkgever voorlegt, kan deze de betaling van het gewaarborgd loon weigeren (behoudens bij overmacht) voor de dagen voorafgaand aan de verwittiging of de voorlegging van het medisch attest. Vanaf het ogenblik dat je verwittigt of het attest voorlegt, herwin je je recht op gewaarborgd loon voor de dagen vanaf de verwittiging of de voorlegging van het medisch attest.
Opgelet: drie keer per jaar ben je vrijgesteld van de verplichting om een medisch attest voor te leggen voor de eerste dag van arbeidsongeschiktheid. Je moet je werkgever evenwel meteen meedelen op welk adres je verblijft.
Deze vrijstelling geldt zowel voor een arbeidsongeschiktheid van één dag als voor de eerste dag van een langere periode van arbeidsongeschiktheid.
Als je bedrijf minder dan 50 werknemers telt, kan je werkgever afwijken van deze vrijstelling via een cao of een vermelding in het arbeidsreglement. Als er niets voorzien werd, ben je niet verplicht om een medisch attest voor te leggen voor 3 dagen arbeidsongeschiktheid per jaar.
Heeft mijn werkgever het recht om een beroep te doen op een controlearts?
Ja, je werkgever heeft het recht om een controlearts in te schakelen die hij betaalt om je te onderzoeken. Dit onderzoek vindt doorgaans plaats bij jou thuis. Als je opgeroepen wordt naar de controlearts en je huisarts is van mening dat je je niet mag verplaatsen, kan je dit weigeren. Als je je naar de controlearts begeeft, kan je de terugbetaling vragen van je verplaatsingskosten. De controlearts moet vaststellen of je al dan niet arbeidsongeschikt bent. Hij moet zich aan het medisch beroepsgeheim houden en mag niets anders meedelen over je gezondheidstoestand.
Een cao (sector of bedrijf) of het arbeidsreglement kunnen voorzien dat je je ter beschikking van de controlearts moet houden in je woonplaats of een verblijfplaats die je doorgaf aan je werkgever. Het mag daarbij gaan om maximaal 4 aaneengesloten uren (tussen 7 en 20 uur). Als je je aan de controle onttrekt, verlies je je gewaarborgd loon voor de dagen voorafgaand aan de aanwezigheid op de controle, behalve als je een gegronde reden zou hebben om niet beschikbaar te zijn (bijv. hospitalisatie of een doktersbezoek).
Indien een en ander dus niet wordt vastgelegd in een cao of in het arbeidsreglement, dan blijft alles bij het oude.
Ik ben bediende. Hoe lang is mijn loon gewaarborgd door mijn werkgever bij arbeidsongeschiktheid?
Over het algemeen behoud je het recht op normaal loon tijdens de eerste 30 dagen van je arbeidsongeschiktheid, op voorwaarde dat je minstens 1 maand anciënniteit hebt in de onderneming.
In het kader van een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur van minder dan 3 maanden zijn de regels iets ingewikkelder. Tijdens de eerste 7 dagen arbeidsongeschiktheid ontvang je 100% loon van je werkgever. De volgende 7 dagen ontvang je nog altijd het equivalent van je nettoloon.
Van de 15de tot de 30ste dag val je terug op het ziekenfonds, maar je werkgever moet tussenkomen en je een aanvulling uitbetalen zodat je je netto inkomensniveau kan behouden.
Ik ben arbeider. Hoe lang is mijn loon gewaarborgd door mijn werkgever?
Ben je minder dan 1 maand in dienst, heb je geen recht op gewaarborgd loon ten laste van je werkgever. Wend je in dat geval onmiddellijk tot je ziekenfonds.
Ben je minimum 1 maand in dienst, gedurende de eerste 30 dagen behoud je je recht op loon op volgende wijze:
- van de 1ste tot de 7de dag: 100% ten laste van je werkgever;
- van de 8ste tot de 14de dag: 85,88% van het brutoloon;
- van de 15de tot de 30ste dag: 25,88% van het brutoloon beperkt tot een maandelijks bedrag van € 4.438,01 (bedrag op 01/12/2022) + 85,88% op het gedeelte dat deze grens overschrijdt.
Wat gebeurt als ik opnieuw afwezig ben?
Als je het werk hervat en hervalt binnen de 14 kalenderdagen na de eerste arbeidsongeschiktheid waarvoor je een gewaarborgd loon ontving, moet je werkgever je geen gewaarborgd loon betalen. Je moet je dan onmiddellijk tot je ziekenfonds wenden.
Kan ik tijdens mijn arbeidsongeschiktheid worden ontslagen?
Ja, je werkgever kan je ontslaan tijdens je arbeidsongeschiktheid. Je werkgever kan trouwens het gewaarborgd loon dat hij je betaalde voor een ziekte aftrekken van je opzegvergoeding indien:
- je werd ontslagen door middel van een te presteren opzegtermijn;
- en je ziek wordt na de kennisgeving van de opzeg;
- en je werkgever de overeenkomst omwille van een geldige reden verbreekt tijdens de arbeidsongeschiktheid.
Heb je een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur/bepaald werk van minder dan 3 maanden, dan kan je werkgever de overeenkomst beëindigen zonder opzeg of vergoeding in geval je langer dan 7 dagen ziek bent (dus ten vroegste vanaf de 8ste dag).
Opgelet! Dit ontslag is enkel mogelijk indien de periode gedurende dewelke een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur kan opgezegd worden, voorbij is (zie hoofdstuk Einde van de overeenkomst).
Heb je een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur/bepaald werk van meer dan 3 maanden en je wordt voor meer dan 6 maanden ziek, dan kan de werkgever op elk moment een einde maken aan je arbeidsovereenkomst. Hij moet je dan een vergoeding betalen die gelijk is aan de resterende periode van de overeenkomst met een maximum van 3 maanden. Hij kan wel het al betaalde gewaarborgd loon aftrekken.
Neem bij ontslag steeds onmiddellijk contact met ons op.
Wat gebeurt er na de periode van gewaarborgd loon?
Na de periode van gewaarborgd loon betaalt het ziekenfonds je een ziekte-uitkering, onder bepaalde voorwaarden. Voor arbeidsongevallen en beroepsziekten gelden andere regels.
Er bestaan twee periodes van arbeidsongeschiktheid:
- de periode van primaire ongeschiktheid: het eerste jaar arbeidsongeschiktheid;
- de invaliditeitsperiode: vanaf het tweede jaar arbeidsongeschiktheid tot het einde ervan (uiterlijk tot de wettelijke pensioenleeftijd).
Wie heeft recht op deze uitkeringen?
Iedereen met een arbeidsovereenkomst alsook werklozen. Dit geldt ook als je arbeidsovereenkomst werd geschorst wegens zwangerschapsrust (vanaf de vijfde maand), kraamverlof of naar aanleiding van een arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of een invaliditeit. Je moet aangesloten zijn bij een ziekenfonds en voldoen aan de voorwaarden m.b.t. de wachttijd.
Wat in geval van gedeeltelijke werkhervatting?
Na een lange periode van volledige ongeschiktheid kan je soms op medisch advies de toelating krijgen om het werk gedeeltelijk te hervatten of lichter werk uit te voeren.
De arbeidsovereenkomst die van kracht was vóór de uitvoering van het aangepast werk of de periode van hervatting wordt vermoed te zijn behouden, tot bewijs van het tegendeel.
Voor deze werkhervatting geldt een complexe procedure met heel wat gevolgen. Als je in deze situatie verkeert, vraag dan gerust hulp aan je gewestelijke afdeling.
Als je opnieuw volledig arbeidsongeschikt zou worden binnen een periode van 20 weken vanaf de aanvang van deze gedeeltelijke werkhervatting of het aangepast werk, moet je werkgever je het gewaarborgd loon niet betalen. Je valt dan onmiddellijk terug op het ziekenfonds.
Als je na deze 20 weken volledig arbeidsongeschikt zou worden, zijn de regels omtrent het gewaarborgd loon weer van toepassing.
In bepaalde gevallen en onder bepaalde voorwaarden kan je, als je het werk progressief hervat met toestemming van de adviserende arts, recht hebben op een werkhervattingspremie van € 1.000. Deze maatregel is geldig tot 31 maart 2025, maar kan worden verlengd.
Neem gerust contact op met onze juridische dienst om te analyseren of je voldoet aan de voorwaarden om deze premie te ontvangen.
En wat als ik langdurig ziek ben?
De jacht op langdurig zieken is in de mode. Minister De Block nam hiertoe in 2016 het initiatief en deze jacht werd onder de Vivaldi-regering nog opgevoerd op aangeven van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke.
De bedoeling is duidelijk: langdurig zieken weer aan het werk krijgen via een re-integratietraject.
Het betreft een zware, complexe procedure. Neem hieromtrent gerust contact op met je gewestelijke afdeling.
Talloze langdurig zieken zijn uiteindelijk niet meer aan de slag kunnen gaan. Dit heeft geleid tot ontslagen wegens overmacht (definitieve ongeschiktheid) én zonder vergoedingen. Pure winst voor de werkgevers dus.
Let wel: je werkgever kan je arbeidsovereenkomst alleen wegens overmacht beëindigen als je gedurende een ononderbroken periode van minstens 9 maanden arbeidsongeschikt bent geweest en er geen enkel re-integratietraject loopt. Sommige sectoren voorzien in deze specifieke ontslagsituaties een begeleiding van het sociaal fonds, dus neem zeker contact op met ons of met je afgevaardigde.
Wat is het Terug Naar Werk-traject?
Sinds 1 januari 2022 geeft de federale overheid de mogelijkheid om een Terug Naar Werk-traject (TNW-traject) te starten onder de begeleiding van de Terug Naar Werk-coördinator.
Een Terug Naar Werk-coördinator zal samen met de adviserende arts van het ziekenfonds nagaan of en op welke manier men kan terugkeren naar de arbeidsmarkt en dit door het opstellen van een multidisciplinair re-integratieplan.
Het initiatief om een TNW-traject effectief op te starten, kan komen van de adviserende arts van het ziekenfonds en de betrokken persoon (arbeidsongeschikte werknemer of werkloze).
Deze wetgeving mag niet verward worden met de reeds bestaande regelgeving omtrent de re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers onder leiding van de preventieadviseur-arbeidsarts (zie hieronder).
Van de arbeidsongeschikte werknemer wordt een actieve medewerking verwacht. Dit is van groot belang om na te gaan of de werknemer een TNW-traject kan aanvangen:
- In eerste instantie wordt je na 10 weken arbeidsongeschiktheid gevraagd een vragenlijst in te vullen. Op basis van die gegevens zal het ziekenfonds je resterende capaciteiten inschatten.
- Als je de gevraagde gegevens niet bezorgt, nodigt de adviserende arts je uit op een medisch onderzoek.
- Vervolgens moet je een eerste contactmoment hebben bij de TNW-coördinator.
Als je bovenstaande verplichtingen niet nakomt, en dit zonder geldige reden, zal je arbeidsongeschiktheidsuitkering dalen met maximaal 2,5% wegens gebrekkige medewerking aan het re-integratieproces.
Wordt je werkgever ook geresponsabiliseerd?
Ja, er werd inderdaad reeds een responsabiliseringsbijdrage ingevoerd voor werkgevers die te maken krijgen met een bovenmaatse instroom van werknemers in de invaliditeit. Deze bedraagt 0,625% van de aan de RSZ aangegeven bijdrageplichtige lonen van kwartaal Q-1.
Om te beoordelen of de instroom van werknemers in de invaliditeit bovenmaats is, wordt de situatie binnen de onderneming vergeleken met de eigen sector en met de situatie in de privésector als geheel.
Om de situatie van de onderneming ten opzichte van haar eigen sector te beoordelen, worden de eerste vier cijfers van de NACE-classificatie van de hoofdactiviteit gebruikt.
Werkgevers met gemiddeld minder dan 50 werknemers worden van deze bijdrage vrijgesteld. Werkgevers die geen goede resultaten halen, worden vooraf geïnformeerd zodat ze maatregelen kunnen treffen en de responsabiliseringsbijdrage kunnen vermijden.
De werkgevers op wie deze bijdrage van toepassing is, zullen in principe ten vroegste vanaf 2023 een bijdrage verschuldigd zijn.
Wat noemen we een arbeidsongeval?
Elk ongeval dat gebeurt tijdens de uitvoering van je arbeidsovereenkomst is een arbeidsongeval. Het volstaat aan te tonen dat het ongeval zich heeft voorgedaan terwijl je onder het gezag stond van je werkgever. Een ongeval dat zich tijdens de rustpauze voordoet, is dus ook een arbeidsongeval.
Vanaf dan bestaat het vermoeden van een arbeidsongeval. De verzekeraar zal desgevallend het tegendeel dienen te bewijzen.
We raden je ten stelligste aan een arbeidsongeval onmiddellijk aan te geven bij je werkgever, ook al is het onzeker of het wel degelijk om een arbeidsongeval gaat. In elk geval heb je met deze aangifte recht op ziekte-uitkeringen.
Wat als het ongeval zich onderweg van en naar het werk voordoet?
Ongevallen die zich voordoen op weg naar en van het werk worden eveneens beschouwd als arbeidsongevallen. Het afzetten van de kinderen op school of in het kinderopvangverblijf, of het ophalen van personen die meerijden naar het werk maken deel uit van het normale traject op weg naar en van het werk. Dit gaat ook op voor de trajecten naar de refter of naar de plaats waar een opleiding wordt gevolgd, enz.
Welke formaliteiten moet ik vervullen?
De werkgever moet binnen de 8 dagen aangifte doen bij de verzekeraar, met toevoeging van een medisch attest. Je doet er dus goed aan onmiddellijk je werkgever op de hoogte te brengen van het arbeidsongeval.
We raden je ook aan het arbeidsongeval te laten bevestigen door getuigen, zeker als het arbeidsongeval buiten het bedrijf plaatsvond (bijv. op weg van en naar het werk).
Elke gebeurtenis, hoe onbeduidend ook, die aanleiding kan geven tot de toepassing van de wet, moet worden aangegeven.
Hoe word ik vergoed voor een arbeidsongeval?
Je werkgever is verplicht voor al zijn personeelsleden een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten. Het is dus deze verzekering die de kosten zal dekken bij een arbeidsongeval. In principe worden alle gezondheidszorgen, het inkomensverlies en bij een dodelijk ongeval de begrafeniskosten vergoed.
Worden mijn medische onkosten terugbetaald?
De verzekeraar moet de medische, heelkundige, farmaceutische en hospitalisatiekosten betalen die voortvloeien uit het arbeidsongeval. Je moet bovendien worden vergoed voor de aankoop van protheses en orthopedische apparaten. Ook je verplaatsingskosten ten gevolge van het ongeval (bijv. de ambulance) moeten je worden vergoed.
Graag meer informatie over deze procedure? Raadpleeg dan de website van het ABVV die een brochure over dit onderwerp heeft gepubliceerd.
Nog geen lid? Sluit je aan en verzeker jezelf van ondersteuning, bijstand en advies gedurende uw hele leven en bij het doorlopen van de verschillende fases of situaties waarmee u te maken krijgt ((studenten, werknemers, zonder werk of in geval van ziekte, invaliditeit of pensionering).