pc 319.01 - Wegwijs in je rechten: opvoedings- en huisvestingsinrichtingen en -diensten

De sector

De sector van de opvoedings- en huisvestingsinrichtingen en -diensten is breed. Ze omvat volgende bedrijfstakken:

• De inrichtingen met internaat- of semi-internaatstelsel voor minderjarigen en/of voor gehandicapte volwassenen
• De diensten voor plaatsing in gezinnen
• De diensten die gezinsvervangende tehuizen organiseren
• De diensten die, hetzij in het kader van de bijzondere jeugdbijstand, hetzij in het kader van de gehandicaptenzorg, een ambulante hulp en begeleiding bieden, zowel van collectieve als van individuele aard, in het eigen milieu of in een open dienst
  • Bijzondere jeugdbijstand:
    • De centra voor opvoedkundige voorlichting
    • De diensten voor opvoedkundige of filantropische prestaties
    • De diensten voor provoogdij
    • De diensten voor hulpverlening in open milieu
    • De dagcentra
    • De diensten voor hulp en opvoedkundige tussenkomst
    • De diensten voor onthaal en opvoedkundige hulp
    • De thuisbegeleidingsdiensten
    • De diensten voor begeleid zelfstandig wonen
  • Gehandicaptenzorg:
    • De diensten voor vroegtijdige hulp aan gehandicapte kinderen en aan de ouders van gehandicapte kinderen
    • De activiteiten voor hulp aan de activiteiten van het dagelijkse leven
    • De begeleidingsdiensten
    • De thuisbegeleidingsdiensten
    • De diensten voor zelfstandig wonen van gehandicapte personen
    • De diensten voor beschermd wonen
    • De diensten voor begeleid wonen van mentaal gehandicapten
• De inrichtingen en diensten onderworpen aan de reglementering tot vaststelling van de voorwaarden inzake erkenning of subsidiëring van de autonome centra voor algemeen welzijnswerk en van de onthaalcentra of van de onthaaltehuizen voor bepaalde thuislozen
• De inrichtingen en diensten die huisvesting of bijstand inzake wonen bieden aan in hoofdzaak bijzondere maatschappelijk achtergestelde groepen, uitgezonderd het verrichten van bouwwerkzaamheden

Je arbeidsovereenkomst

Een arbeidsovereenkomst wordt gesloten voor onbepaalde duur of bepaalde duur. Een arbeidsovereenkomst die gesloten is voor bepaalde duur moet, in tegenstelling tot een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur, schriftelijk opgesteld worden en geldt voor een duidelijk omschreven taak. Als hier niet aan is voldaan, wordt deze arbeidsovereenkomst beschouwd als een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur. Normaal gezien zullen ook arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde duur schriftelijk worden afgesloten.

Ook de arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid moet schriftelijk vastgelegd worden. Als dat niet het geval is, wordt de werknemer beschouwd als voltijds in dienst genomen. In de arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid staat het arbeidsstelsel en het uurrooster vermeld. Een deeltijdse arbeidsovereenkomst kan niet afgesloten worden voor minder dan 13u per week. 

Je arbeidsduur

In jouw sector ligt de gemiddelde arbeidsduur op 38 uur per week. Het is mogelijk dat je bepaalde weken meer werkt dan 38u. Om de arbeidscontinuïteit te garanderen zijn de arbeidsduurgrenzen in jouw sector verhoogd naar maximum 11u per dag en maximum 50u per week. In deze gevallen wordt over een periode van maximum een jaar gekeken of de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur van 38u wel gerespecteerd wordt. 

In jouw sector bestaan er ook nachtdiensten en begeleiding tijdens het vakantieverblijf.

• Nachtdiensten zijn periodes tussen 22u en 6u (of afhankelijk van de afspraken in je organisatie is het mogelijk dat dit verschoven wordt naar periodes tussen 23u en 7u of tussen 24u en 8u). Bij een slapende nachtdienst telt de dienst als 3u, en bij effectieve prestaties tijdens de slapende nachtdienst zal je werktijd dubbel tellen met een maximum van 8u.
• Een dag begeleiding tijdens vakantieverblijf van 0.00u tot 24u telt als 11u. De eerste en laatste dag van de begeleiding tijdens het vakantieverblijf wordt geteld voor minimum 8u en maximum 11u. 

De minimale duur van een werkperiode is 3u. 

Je loon

De sectorale loonbarema’s zijn de minimale lonen die gelden in een bepaalde sector. Dit betekent dat je werkgever je een hoger loon kan uitbetalen, maar nooit lager mag gaan dan de vastgelegde sectorbarema’s.  Je kan je sectorbarema’s raadplegen bij je BBTK-delegees en op onze website. Om je barema na te gaan zoek je op je loonfiche je functiecategorie op, en op basis van je functiecategorie kan je je correcte barema terugvinden.

Daarnaast word je in je sector ook beloond voor flexibiliteit in de vorm van toeslagen voor onregelmatige prestaties. Deze toeslagen zijn niet onderling combineerbaar, wanneer verschillende toeslagen van toepassing zijn, zal je telkens de hoogste toeslag krijgen. De toeslagen zijn ook niet combineerbaar met overloon.

• Werken op zondag: toeslag van 100%
  • Als je hebt gewerkt op een zondag, moet je binnen de 6 dagen die volgen op het zondagswerk inhaalrust krijgen. Deze inhaalrust is onbetaald. Je hebt recht op een volle dag inhaalrust als het zondagswerk ten minste 4u duurde en een halve dag inhaalrust als het zondagswerk minder dan 4u duurde.
• Werken op een zaterdag: toeslag van 20%
• Avond (= elke periode van minimaal 4 aaneengesloten uren tussen 18u en 24u): 20%
• Werken op een feestdag: toeslag van 50%
  • Als je hebt gewerkt op een feestdag, moet je binnen de zes weken die volgen op deze zondag bezoldigde inhaalrust krijgen. Je hebt recht op een volle dag inhaalrust als het werk op een feestdag ten minste 4u duurde en een halve dag inhaalrust als het werk op een feestdag minder dan 4u duurde.
• Nacht (= tussen 22u en 6u, of 23u en 7u of 24u en 8u): toeslag van 20% voor alle werkuren
• Onkostenvergoeding per dag begeleiding tijdens vakantieverblijven: 47,65 euro per dag (bedrag 1/1/2023)

Je eindejaarspremie

In jouw sector heb je recht op een volwaardige eindejaarspremie, ook wel de dertiende maand genoemd. Het bedrag van je eindejaarspremie is gelijk aan je brutomaandloon van oktober, inclusief haard- en standplaatstoelagen.

Wanneer je tussen 1 oktober van het jaar voor het uitbetalingsjaar en 30 september van het uitbetalingsjaar voltijds hebt gewerkt, heb je recht op het volledige bedrag van je eindejaarspremie. Als dit niet het geval is, krijg je een bedrag in verhouding. Elke voltijds gewerkte maand geeft recht op 1/12e van de eindejaarspremie. 

Je eindejaarspremie wordt in december uitbetaald.

Verplaatsingsonkosten

Voor woon-werkverkeer geldt de volgende regeling:

• Trein: volledig terugbetaald
• Ander openbaar vervoer: tot 75% terugbetaald
• Privévervoermiddel:
  • Fiets: 0,35 euro/km (bedrag 1/1/2024) met fiscaal plafond van 2500 euro
  • Andere vervoermiddelen: vanaf de 3de kilometer heb je recht op een vergoeding dat 80% van de bedragen vastgesteld door de NAR bedraagt

Voor dienstverplaatsingen, andere dan woon-werkverkeer, in opdracht van je werkgever geldt de volgende regeling: 

• Fiets : 0,35 euro/km (bedrag 1/1/2024)
• Ander gemotoriseerd privévervoermiddel : 0,4269 euro/km (bedrag 1/1/2024)

Om recht te hebben op een vergoeding van je verplaatsingskosten dien je de afgelegde afstand te vermelden in een verklaring op eer. Bij gecombineerd gebruik van verschillende verplaatsingsmiddelen vergoedt je werkgever je telkens volgens de modaliteiten die gelden voor elk verschillend gebruik.

Arbeidsongeschiktheid

Eerst en vooral is het belangrijk dat je onmiddellijk je werkgever verwittigt wanneer je arbeidsongeschikt bent. Daarna moet je binnen de twee werkdagen die volgen een medisch attest bezorgen aan je werkgever. De specifieke regels over hoe je dit medisch attest kan bezorgen (elektronisch, aangetekend etc.) kan je vinden in je arbeidsreglement. Sinds 2023 moet je voor de eerste dag ziekte geen attest meer bezorgen, en volstaat het om je werkgever onmiddellijk te verwittigen. Dit is drie keer per jaar mogelijk, vanaf de vierde keer zal je wel moeten voorzien in een attest.

Je hebt als bediende recht op één maand gewaarborgd loon bij ziekte. Bij arbeiders is dit de eerste 7 dagen ziekte, dat tot 30 dagen ziekte verminderd wordt naar een percentage van je loon. Nadien heb je recht op een uitkering van je ziekenfonds. Bij een contract van bepaalde duur van minder dan drie maanden heb je geen recht op gewaarborgd loon en ontvang je onmiddellijk een uitkering van je ziekenfonds. 

Verlof

Je hebt recht op vier weken wettelijke vakantie. Van deze vier weken kan je er drie aaneensluitend nemen, inclusief drie weekends. Je werkgever kan je verlofaanvraag uitzonderlijk weigeren omwille van organisatorische noodwendigheden. Vooraleer tot weigering over te gaan, moet je werkgever wel eerst alle beschikbare ondersteunings- of vervangingsmogelijkheden bekeken hebben. 

Daarnaast zijn er in je sector ook conventionele verlofdagen. Let op: als je het vorige kalenderjaar niet voltijds hebt gewerkt, worden deze dagen bepaald in verhouding. 

• Tot en met de leeftijd van 34 jaar heb je recht op 2 conventionele verlofdagen
• Tussen 35 en 44 jaar heb je recht op 2+5 conventionele verlofdagen
• Vanaf 45 jaar heb je recht op 2 conventionele verlofdagen, maar krijg je ook recht op vrijstelling van arbeidsprestaties (VAP-dagen, zie hieronder)

Vanaf 2024 zal je, wanneer je ziek wordt tijdens je vakantie, je vakantiedagen kunnen omzetten in ziektedagen. Je ontvangt dan gewaarborgd loon voor ziekte en behoudt het recht om de vakantiedagen later op te nemen. Je moet hiervoor onmiddellijk je werkgever verwittigen, hem een geneeskundig getuigschrift bezorgen en meedelen dat je je vakantiedagen op een later moment wil opnemen. 

Vrijstelling van arbeidsprestaties (‘rimpeldagen’)

In je sector heb je vanaf een bepaalde leeftijd recht op vrijstelling van arbeidsprestaties, de zogenaamde VAP-dagen/rimpeldagen. Hieronder vind je een overzicht van de vrijstelling van arbeidsprestaties voor voltijdse werknemer. Voor deeltijdse werknemers wordt dit in verhouding tot de arbeidsduur bepaald.

• Vanaf 45 jaar heb je recht op 2u vrijstelling van arbeidsprestaties per week
• Vanaf 50 jaar heb je recht op 4u vrijstelling van arbeidsprestaties per week
• Vanaf 55 jaar heb je recht op 6u vrijstelling van arbeidsprestaties per week

Tijdskrediet 

Tijdskrediet is een individueel recht om je loopbaan te onderbreken of je prestaties gedurende je loopbaan te verminderen. Dit recht garandeert dat je achteraf terug aan het werk kan in je oorspronkelijke werkregeling. Tijdens het tijdskrediet krijg je een vergoeding om het loonverlies te compenseren. Naast het tijdskrediet met motief bestaat er ook een bijzondere vorm van tijdskrediet voor oudere werknemers, de landingsbanen genoemd. Hierop wordt verder ingegaan onder het hoofdstuk ‘eindeloopbaan’.

Binnen het tijdskrediet met motief wordt er een onderscheid gemaakt naargelang het motief: 

• Tijdskrediet met motief opleiding: maximum 36 maanden.
• Tijdskrediet met motief zorg (zorgen voor je kind dat jonger is dan 8 jaar, palliatieve zorgen verlenen of zorg/medische bijstand verlenen aan een zwaar ziek gezins- of familielid tot de 2de graad): maximum 51 maanden.

Let op: om recht te hebben op het opnemen van tijdskrediet met motief moet je minstens 24 maanden anciënniteit hebben.

Tijdens het opnemen van tijdskrediet met motief kan je een onderbrekingsuitkering krijgen van de RVA om het verlies van loon te compenseren. Daarbovenop kan je ook in aanmerking komen voor de Vlaamse aanmoedigingspremie. Heb je hier vragen over? Neem dan contact op met je BBTK-delegees of lokale BBTK-afdeling. Zij kunnen je het beste verder helpen met jouw individuele situatie.

Klein verlet

Er zijn bepaalde familiale omstandigheden of burgerlijke verplichtingen die je recht geven op ‘klein verlet’. In zo’n geval mag je afwezig zijn op het werk, maar behoud je wel je loon. Er zijn een hele reeks gebeurtenissen die het recht op ‘klein verlet’ openen. Denk bijvoorbeeld aan een begrafenis of een huwelijk van een familielid, of je eigen huwelijksfeest of wettelijke samenwoning. Je kan een gedetailleerde lijst van deze gebeurtenissen terugvinden in je arbeidsreglement. Raak je er niet aan uit? Aarzel niet om je BBTK-delegee aan te spreken.

Sociaal verlof

Het sociaal verlof, of verlof om dwingende redenen, geeft je recht op tien dagen onbezoldigde afwezigheid per jaar. Dwingende redenen zijn onvoorzienbare gebeurtenissen die een dringende en noodzakelijke tussenkomst vereisen. Een aantal voorbeelden zijn ziekte, ongeval of hospitalisatie van een persoon die met de werknemer samenwoont, of schade aan de woning van de werknemer door een brand of natuurramp. 

In zo’n gevallen verwittig je je werkgever op voorhand, of zo snel mogelijk, en mag je de tijd die nodig is afwezig zijn, met een maximum van 10 dagen per jaar.

Eindeloopbaan

Vanaf de leeftijd van 55 jaar tot aan je pensioen kan je je arbeidsprestaties verminderen tot  een halftijdse betrekking of met 1/5de. Deze zogenaamde landingsbanen zijn mogelijk als je voldoet aan de volgende voorwaarden: 

• Je werkt in een bedrijf in herstructurering of moeilijkheden OF
• Je bent een werknemer met een lange loopbaan (35 jaar als loontrekkende) OF
• Je hebt gewerkt in een zwaar beroep gedurende 5 jaar in de afgelopen 10 jaar of 7 jaar in de afgelopen 15 jaar OF
• Je hebt gedurende minstens 20 jaar gewerkt in een regime van nachtarbeid.

Daarnaast bestaat er ook het vroegere brugpensioen, het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag. Bij SWT ben je ontslagen om een andere reden dan een dringende reden, en heb je afhankelijk van je leeftijd en je beroepsloopbaan onder bepaalde voorwaarden recht op een aanvullende vergoeding van je werkgever. 

• SWT lange loopbaan: 
  • Minstens 60 jaar zijn bij het beëindigen van je arbeidsovereenkomst EN
  • Een loopbaan van 40 jaar kunnen aantonen.
• SWT zwaar beroep: 
  • Minstens 60 jaar zijn bij het beëindigen van je arbeidsovereenkomst EN
  • Een loopbaan van minstens 35 jaar kunnen aantonen EN
  • Ofwel minstens 5 jaar in de afgelopen 10 jaar, ofwel minstens 7 jaar in de afgelopen 15 jaar in een zwaar beroep gewerkt hebben. 
• SWT nachtarbeid: 
  • Minstens 59 jaar zijn bij het beëindigen van je arbeidsovereenkomst EN
  • Een loopbaan van 33 jaar kunnen aantonen EN
  • Minstens 20 jaar in een arbeidsregime met nachtarbeid gewerkt hebben.

Syndicale premie

Elke maand betaal je een bijdrage aan BBTK zodat wij je rechten zouden kunnen verdedigen. Als wederdienst hiervoor ontvang je jaarlijks een sociaal voordeel, de syndicale premie. In jouw sector bedraagt deze premie 100 euro bij een voltijdse bijdrage van vakbondslidgeld, en 50 euro bij een halftijdse bijdrage.

Om recht te hebben op een syndicale premie moet je ten laatste op 1 april van het uitbetalingsjaar aangesloten zijn bij BBTK, en in orde zijn met je lidgeld. Daarnaast moet je in het uitbetalingsjaar ook minstens één dag in de socio-culturele sector gewerkt hebben. Je ontvangt een attest van je werkgever, dat je ingevuld terugbezorgt aan je lokale BBTK-kantoor. Je syndicale premie wordt uitbetaald vanaf december. Bijv. Als je ten laatste op 1 april 2023 aangesloten was bij BBTK, in orde bent met je bijdragen en in 2023 in de sector hebt gewerkt, heb je vanaf december 2023 recht op je syndicale premie.

Aanvullend pensioen

In jouw sector heb je recht op een aanvullend pensioen, ook wel de tweede pensioenpijler genoemd. Sinds 2011 stort je werkgever om de 3 maanden een bedrag aan het pensioenfonds. Vanaf het moment dat je met pensioen gaat, wordt het opgebouwde bedrag samen met je wettelijk pensioen uitgekeerd. Je moet hier zelf niks voor doen en dit kost jou ook niks extra. Je krijgt jaarlijks een overzicht van het opgebouwde bedrag via een pensioenfiche.